സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തര ഇന്ത്യ: ഏകീകരണവും പുനഃസംഘടനയും

1947 ഓഗസ്റ്റ് 15-ന് ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണത്തിൽ നിന്ന് സ്വാതന്ത്ര്യം നേടിയപ്പോൾ, ഇന്ത്യ വെറുമൊരു ഭൂപടത്തിലെ വരകൾക്കപ്പുറം, വൈവിധ്യമാർന്ന സംസ്കാരങ്ങളും ഭാഷകളും ഭരണസംവിധാനങ്ങളുമുള്ള ഒരു ജനതയായിരുന്നു. വിഭജനത്തിന്റെ മുറിപ്പാടുകളോടെയും അനേകം വെല്ലുവിളികളോടെയുമാണ് ഈ പുതിയ രാഷ്ട്രം അതിന്റെ യാത്ര ആരംഭിച്ചത്. ഒരുപാട് നാട്ടുരാജ്യങ്ങളും, സാമ്പത്തികമായ പിന്നോക്കാവസ്ഥയും, സാമൂഹിക അസമത്വങ്ങളും നിലനിന്നിരുന്ന ഒരു ഭൂപ്രദേശത്തെ എങ്ങനെ ഒരു ഏകീകൃത രാഷ്ട്രമായി കെട്ടിപ്പടുത്തു എന്നത് ചരിത്രത്തിലെ ഒരു വലിയ പാഠമാണ്. ഈ ലേഖനം സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തര ഇന്ത്യയുടെ ഏകീകരണവും പുനഃസംഘടനയും എങ്ങനെ ഒരു രാഷ്ട്രമായി നിലനിർത്താൻ സഹായിച്ചു എന്ന് വിശദീകരിക്കുന്നു.

രാഷ്ട്രീയ ഏകീകരണം (Political Consolidation)

ഇന്ത്യയുടെ ഏറ്റവും നിർണ്ണായകമായ ഏകീകരണ പ്രക്രിയകളിലൊന്നായിരുന്നു നാട്ടുരാജ്യങ്ങളുടെ ഇന്ത്യൻ യൂണിയനിലേക്കുള്ള ലയനം. ബ്രിട്ടീഷുകാർ ഇന്ത്യ വിട്ടുപോയപ്പോൾ, 560-ലധികം നാട്ടുരാജ്യങ്ങൾക്ക് ഇന്ത്യയിലോ പാകിസ്ഥാനിലോ ചേരാനോ സ്വതന്ത്രമായി നിൽക്കാനോ ഉള്ള അവകാശം ലഭിച്ചു. ഇത് ഒരു ഏകീകൃത ഇന്ത്യ എന്ന സങ്കൽപ്പത്തിന് വലിയ ഭീഷണിയായിരുന്നു.

നാട്ടുരാജ്യങ്ങളുടെ ലയനം (Integration of Princely States)

അന്ന് ആഭ്യന്തര മന്ത്രിയായിരുന്ന സർദാർ വല്ലഭായ് പട്ടേലിന്റെ ദീർഘവീക്ഷണവും നയതന്ത്രജ്ഞതയും ഈ വെല്ലുവിളിയെ നേരിടുന്നതിൽ നിർണ്ണായകമായി. അദ്ദേഹത്തെ 'ഇന്ത്യയുടെ ഉരുക്കുമനുഷ്യൻ' (Iron Man of India) എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കുന്നു. ഭൂരിഭാഗം നാട്ടുരാജ്യങ്ങളെയും ഇൻസ്ട്രുമെന്റ് ഓഫ് ആക്സഷൻ (Instrument of Accession) എന്ന നിയമപരമായ കരാറിലൂടെ സമാധാനപരമായി ഇന്ത്യൻ യൂണിയന്റെ ഭാഗമാക്കി.

ഭാഷാടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള സംസ്ഥാന പുനഃസംഘടന (Linguistic Reorganization of States)

സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തരം ഇന്ത്യയിൽ ഉയർന്നുവന്ന മറ്റൊരു പ്രധാന ആവശ്യം ഭാഷാടിസ്ഥാനത്തിൽ സംസ്ഥാനങ്ങൾ രൂപീകരിക്കുക എന്നതായിരുന്നു. ഭാഷാപരമായി ഒരേ സമൂഹത്തിൽപ്പെട്ടവർക്ക് സ്വന്തമായ ഒരു സംസ്ഥാനം എന്ന ആവശ്യം ശക്തമായി. ആന്ധ്രാപ്രദേശ് രൂപീകരണത്തിനായി പോറ്റി ശ്രീരാമുലു നടത്തിയ നിരാഹാര സമരവും അദ്ദേഹത്തിന്റെ മരണവും ഈ ആവശ്യത്തിന് തീവ്രത കൂട്ടി. ഇതിന്റെ ഫലമായി 1953-ൽ ഭാഷാടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള ആദ്യ സംസ്ഥാനമായി ആന്ധ്രാപ്രദേശ് രൂപീകരിച്ചു.

സാമ്പത്തിക പുനഃസംഘടന (Economic Restructuring)

സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിക്കുമ്പോൾ ഇന്ത്യയുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ വളരെ ദുർബലമായിരുന്നു. ദാരിദ്ര്യം, നിരക്ഷരത, കാർഷിക മേഖലയിലെ പിന്നോക്കാവസ്ഥ എന്നിവ വലിയ വെല്ലുവിളികളായി നിലനിന്നു. ഒരു പുതിയ സാമ്പത്തിക ഘടന കെട്ടിപ്പടുക്കേണ്ടത് അനിവാര്യമായിരുന്നു.

ആസൂത്രിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയും പഞ്ചവത്സര പദ്ധതികളും (Planned Economy and Five-Year Plans)

പ്രധാനമന്ത്രി ജവഹർലാൽ നെഹ്റു സോവിയറ്റ് യൂണിയനിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ട് ഇന്ത്യയിൽ ഒരു ആസൂത്രിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥക്ക് (Planned Economy) രൂപം നൽകി. ഇതിനായി ആസൂത്രണ കമ്മീഷൻ (Planning Commission) സ്ഥാപിക്കുകയും പഞ്ചവത്സര പദ്ധതികൾ (Five-Year Plans) നടപ്പിലാക്കുകയും ചെയ്തു. ഭാരതത്തിന്റെ സാമ്പത്തിക വികസനത്തിന് ഒരു ദിശാബോധം നൽകുക എന്നതായിരുന്നു ഇതിന്റെ ലക്ഷ്യം.

ഭൂപരിഷ്കരണം (Land Reforms)

കാർഷിക മേഖലയിലെ അസമത്വങ്ങൾ പരിഹരിക്കാൻ ഭൂപരിഷ്കരണങ്ങൾ അനിവാര്യമായിരുന്നു. ജമീന്ദാരി സമ്പ്രദായം (Zamindari System) നിർത്തലാക്കിയത് ഒരു പ്രധാന ചുവടുവെപ്പായിരുന്നു. അതുവഴി ലക്ഷക്കണക്കിന് കർഷകർക്ക് ഭൂമിയുടെ ഉടമസ്ഥാവകാശം ലഭിച്ചു. പാട്ടവ്യവസ്ഥ പരിഷ്കരണങ്ങളും (Tenancy Reforms) മിച്ചഭൂമി വിതരണവും (Land Ceiling and Redistribution) കാർഷിക ഉൽപ്പാദനം വർദ്ധിപ്പിക്കാനും ഗ്രാമീണ മേഖലയിലെ സാമൂഹിക നീതി ഉറപ്പാക്കാനും സഹായിച്ചു.

ഹരിതവിപ്ലവം (Green Revolution)

1960-കളുടെ മധ്യത്തോടെ ഇന്ത്യ കടുത്ത ഭക്ഷ്യക്ഷാമം നേരിട്ടു. ഈ പ്രതിസന്ധിയെ മറികടക്കാൻ ഹരിതവിപ്ലവം എന്ന പേരിൽ ഒരു വലിയ കാർഷിക മുന്നേറ്റം നടന്നു. പ്രമുഖ കാർഷിക ശാസ്ത്രജ്ഞനായ എം.എസ്. സ്വാമിനാഥൻ ആയിരുന്നു ഇതിന്റെ ഇന്ത്യൻ ശില്പി.

സാമൂഹികവും ഭരണപരവുമായ ഏകീകരണം (Social and Administrative Consolidation)

ഒരു നവജാത രാഷ്ട്രത്തിന് ശക്തമായ സാമൂഹികവും ഭരണപരവുമായ അടിത്തറ അനിവാര്യമാണ്. ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയുടെ രൂപീകരണം ഈ പ്രക്രിയയിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട ഒന്നായിരുന്നു.

ഭരണഘടനയുടെ രൂപീകരണം (Framing of the Constitution)

അനേകം ചർച്ചകൾക്കും സംവാദങ്ങൾക്കും ശേഷം, ഡോ. ബി.ആർ. അംബേദ്കറിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഡ്രാഫ്റ്റിംഗ് കമ്മിറ്റി ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയ്ക്ക് രൂപം നൽകി. 1949 നവംബർ 26-ന് ഭരണഘടനാ അസംബ്ലി ഇത് അംഗീകരിക്കുകയും 1950 ജനുവരി 26-ന് ഇത് നിലവിൽ വരികയും ചെയ്തു.

സാമൂഹിക പരിഷ്കരണങ്ങൾ (Social Reforms)

അയിത്തം (Untouchability) പോലുള്ള സാമൂഹിക തിന്മകൾ നിർത്തലാക്കുന്നതിൽ ഭരണഘടനയും നിയമനിർമ്മാണവും വലിയ പങ്ക് വഹിച്ചു. ഭരണഘടനയുടെ ആർട്ടിക്കിൾ 17 അയിത്തത്തെ നിയമപരമായി നിരോധിച്ചു. വനിതാശാക്തീകരണം (Women Empowerment), വിദ്യാഭ്യാസത്തിനുള്ള അവകാശം (Right to Education) എന്നിവയും സാമൂഹിക സമത്വത്തിലേക്കുള്ള ചുവടുവെപ്പുകളായിരുന്നു.

സ്ഥാപനപരമായ ചട്ടക്കൂട് (Institutional Framework)

ഒരു ജനാധിപത്യ രാജ്യത്തിന് ശക്തമായ സ്ഥാപനങ്ങൾ ആവശ്യമാണ്. ഇതിനായി താഴെ പറയുന്ന സ്ഥാപനങ്ങൾ രൂപീകരിച്ചു:

• ഇലക്ഷൻ കമ്മീഷൻ (Election Commission): സ്വതന്ത്രവും നീതിയുക്തവുമായ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകൾ നടത്താൻ.
• യൂണിയൻ പബ്ലിക് സർവീസ് കമ്മീഷൻ (UPSC): രാജ്യത്തിന് ആവശ്യമായ കഴിവുറ്റ ഉദ്യോഗസ്ഥരെ തിരഞ്ഞെടുക്കാൻ.
• നീതിന്യായ വ്യവസ്ഥ (Judiciary): സുപ്രീം കോടതി, ഹൈക്കോടതികൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുന്ന ഒരു സ്വതന്ത്ര നീതിന്യായ വ്യവസ്ഥ.
• അഖിലേന്ത്യാ സർവീസുകൾ (All India Services): ഐ.എ.എസ് (IAS), ഐ.പി.എസ് (IPS) പോലുള്ള സേവനങ്ങൾ കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന തലങ്ങളിൽ ഭരണത്തിന്റെ നട്ടെല്ലായി വർത്തിക്കുന്നു.

ദീർഘകാല സ്വാധീനവും പാരമ്പര്യവും (Long-term Impact and Legacy)

സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തരമുള്ള ഈ ഏകീകരണ പ്രക്രിയകൾക്ക് ഇന്ത്യൻ സമൂഹത്തിൽ വലിയ ദീർഘകാല സ്വാധീനമുണ്ട്:

ഉപസംഹാരം (Conclusion)

സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തര ഇന്ത്യയുടെ ഏകീകരണവും പുനഃസംഘടനയും എന്നത് വെറും ഒരു ചരിത്ര സംഭവമല്ല, മറിച്ച് ദീർഘവീക്ഷണമുള്ള നേതാക്കളുടെയും ജനങ്ങളുടെയും അർപ്പണബോധത്തിന്റെയും ഫലമാണ്. നാട്ടുരാജ്യങ്ങളുടെ ലയനത്തിലൂടെയും ഭാഷാടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള സംസ്ഥാന പുനഃസംഘടനയിലൂടെയും രാഷ്ട്രീയ ഭൂപടം ഏകീകരിക്കപ്പെട്ടു. പഞ്ചവത്സര പദ്ധതികളും ഹരിതവിപ്ലവവും രാജ്യത്തിന്റെ സാമ്പത്തിക ഭാവിയെ മാറ്റിമറിച്ചു. ഭരണഘടനയുടെയും സുശക്തമായ സ്ഥാപനങ്ങളുടെയും രൂപീകരണം സാമൂഹിക നീതിയും ഭരണപരമായ സ്ഥിരതയും ഉറപ്പാക്കി.

ഈ അടിത്തറ രാജ്യത്തിന് മുന്നോട്ട് പോകാനുള്ള കരുത്ത് നൽകി. പുതിയ വെല്ലുവിളികൾ ഉയർന്ന് വരുമ്പോഴും, ഇന്ത്യയുടെ ആദ്യകാല നേതാക്കൾ കെട്ടിപ്പടുത്ത ഈ ശക്തമായ ഘടന, രാഷ്ട്രത്തിന്റെ വളർച്ചയ്ക്കും ഐക്യത്തിനും അടിസ്ഥാനമായി നിലകൊള്ളുന്നു. ഇത് ഒരു തുടർച്ചയായ പ്രക്രിയയാണ്, ഇന്ത്യ അതിന്റെ ലക്ഷ്യങ്ങളിലേക്ക് മുന്നേറിക്കൊണ്ടേയിരിക്കുന്നു.